Değişen Dünyada Para Politikası

--Thomas M. Hoenig-- 

Makaleye göre Para Politikasında ki gelişmeler genellikle haberlere ve ilgili teşkilatların söylemlerine dayandırılır ve bu açıdan değerlendirilir. Ancak değişen dünya koşulları ve ekonomik göstergelere göre genel bir değerlendirme yapmak daha doğrudur.

Günümüzde finans ve ekonomi piyasalarındaki değişmeler para politikasının değişmesine, ve bunun en az birkaç farklı yolla olmasına sebep olmaktadır. Bu yollardan ilki para politikası konusunda karar alma mekanizmasının zayıflamasıdır. İkinci yol ise para politikasına müdahale biçimlerinin zamanla değişmesidir.

 

Bu bağlamda para politikasında değişiklik yaratan etkenler 3 ayrı başlık antlında toplanabilir.

Ø     İlki enflasyondaki yapısal değişmedir.

Ø     İkincisi Hazine gayri menkullerinin etkinliğinin azalmasıdır.

Ø     ve Üçüncüsü ödeme sisteminin değişimidir.

Özellikle son 10 yılda enflasyon tahminlerinin rolü, para politikasının belirlenmesinde, artan bir önem taşımaktadır. Ayrıca, enflasyon baskısını simgeleyen geleneksel göstergeler ve modeller daha az güvenilir hale gelmiş ve popülaritesini yitirmiştir.

Yapılan çalışmalara göre para ve enflasyon rakamları arasındaki ilişki giderek azalmaktadır. Artık enflasyon rakamlarının arkasındaki asıl belirleyicilerin iyi tahlil edilmesi gerekmektedir. Özellikle gelişmiş üretkenlik ve geçici arz faktörlerinin bu konudaki etkinliği artmaktadır. Bu da beklentilerin belirsizleşmesine sebep olmaktadır. Sonuç olarak da para politikası konusunda karar alma mekanizması olumsuz etkilenerek zayıflamaktadır.

Para Politikası konusundaki ikinci önemli değişim Hazine gayrimenkullerinin arzındaki azalmadır. Bu azalış finans piyasası göstergelerinin içeriğini değiştirmiştir ve uygulandığı sürece de para politikasında belirgin bir değişmeye sebep olacaktır.

Ödeme sisteminde meydana gelecek olan bir değişmenin para politikasını nasıl etkileyeceği ise şöyle açıklanabilir. Yalnız bu çalışmada odaklanılan nokta e-paranın kullanım yaygınlığı ve teorik olarak para politikası kaynaklarının nasıl güçsüzleştiğidir.

Bu konuda, Benjamin Friedman ve Mervyn King özellikle e-paranın yaygın kullanımının hem para talebini hem de ödeme sistemlerini değiştireceğini belirlemişlerdir. Bu da merkez bankalarının talebi olmayan bir şeyleri kontrol etmesinin zorlaşması anlamına gelmektedir.

Bu görüşün tersine, Charles Freedman, Charles Goodhart ve Michael Woodhart tarafından ileri sürülen görüşe göre e-para konusu merkez bankaları için faydalıdır. Bunlara göre e-para popülaritesini artırsa bile paranın kontrol edilebilirliği zayıflamayacaktır. Yani merkez bankalarının para politikası üzerindeki etkinliği azalmayacaktır.

Ayrıca merkez bankası legal, olan her kısıtlamayla istediği politikaları yine yürütebilir.

Sonuç olarak, dünyanın değişmesi ve ekonomik olguların bu değişen dünyaya ayak uydurması uygulanacak olan para politikasının belirlenmesi aşamasında karar veren mekanizmaların daha çok zorlanmasına neden olmaktadır. Bu bağlamda çoğu ekonomide para politikası konusunda kararsız kalınmakta veya hatalı kararlar alınmaktadır. 

Arkadaşlar unutulmamalıdır ki bu makale 2000 yılının Amerikan ekonomisi göstergelerine dayanılarak yazılmıştır. Bu açıdan değerlendirmesi yapılırsa anlaşılırlığı daha net olacaktır.